Rzeźba hrabiego Pala Telekiego w Zielonej Czytelni

Zieloną Czytelnię naszej Biblioteki, od listopada 2020 roku zdobi rzeźba przedstawiająca hrabiego Pála Telekiego, dwukrotnego premiera Węgier (1920-1921 i 1939-1941), wielkiego przyjaciela Polski, który pomagał nam w czasie wojny polsko-bolszewickiej, a także w obliczu niemieckiej agresji w 1939 r.

Uroczyste odsłonięcie rzeźby, które ze względów pandemicznych nie było wcześniej możliwe, odbyło sie 14 sierpnia 2021 roku. W uroczystości udział wzięli goście z Polski i Węgier m.in. wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki, Witold Kozłowski - Marszałek Województwa Małopolskiego, prof. Jan Tadeusz Duda - przewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego,  dr Tibor Gerencsér – Konsul Generalny Węgier w Krakowie. Podczas wydarzenia obecni byli także m.in. prof. Adrienne Körmendy – była Konsul Generalna Węgier w Krakowie, prof. Tomasz Gąsowski - Przewodniczący Komitetu Honorowego  Budowy Pomnika Pála Telekiego w Krakowie, Renata Groyecka Wiceprezes Komitetu Społecznego  Budowy Pomnika Pála Telekiego w Krakowie, Cecylia Radoń Zastępca Dyrektora  Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie,  oraz  prof. Stefan Dousa, autor pomnika Pála Telekiego.

Zgromadzonych przywitał Jerzy Woźniakiewicz - dyrektor WBP w Krakowie.

Ceremonię uświetniła Orkiestra Reprezentacyjna Straży Granicznej w Nowym Sączu.

W  przestrzeni  Zielonej Czytelni za Biblioteką prezentowana jest także plenerowa wystawa „Pál Teleki i Polska”, przygotowana przez Węgierskie Archiwum Narodowe oraz Archiwum w Segedynie, udostępniona w Polsce przez krakowski IPN, prezentująca sylwetkę premiera oraz jego działalność.

Oddział IPN w Krakowie przygotował  dokument poświęcony Pálowi Telekiemu. Obejrzyj film

Pálowi Telekiemu zawdzięczamy m.in. transporty z amunicją i wyposażeniem wojskowym, które Wojsko Polskie otrzymało od rządu węgierskiego w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Gdy po raz drugi sprawował urząd premiera, latem 1939 r. nie wahał się odmówić Hitlerowi udziału w zbrojnej agresji na Polskę. Po ataku Niemców i Sowietów, to za sprawą Telekiego, Węgry przyjmowały uciekających polskich żołnierzy i ludność cywilną. W 2001 r. hrabia Teleki został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

Inicjatorem przedsięwzięcia  był Komitet Honorowy Budowy Pomnika Pála Telekiego w Krakowie wraz z  Komitetem Społecznym Budowy Pomnika Pála Telekiego w Krakowie. Dzieło wykonał prof. Stefan Dousa. Rzeźba została sfinansowana z dotacji celowej Województwa Małopolskiego.

Realizacja projektu była możliwa dzięki współpracy Komitetów,  Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Sejmiku Województwa Małopolskiego, Oddziału IPN w Krakowie oraz Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie.

Przy rzeźbie, 10 listopada 2020. przedstwiciele Instytutu Pamięci Narodowej, Poczty Polskiej, w towarzystwie Konsula Węgier oraz Dyrektora naszej Biblioteki zaprezentowali okolicznościową kartkę pocztową poświęconą właśnie Pálowi Telekiemu. Ze względów na sytuacje epidemiczną prezentacja odbyła sie bez udziału publiczności. (fot. Agnieszka Masłowska, Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN Kraków)